تحلیل و مقایسه رژیم های بارشی شمال غرب ایران با کاربرد روش های اماری چند متغیره

نطقه مورد مطالعه در این پژوهش، شمال غرب ایران است که شامل استان های آذربایجان غربی، آذربایجان شرقی و اردبیل می باشد. منطقه شمال غرب ایران در بین عرض های جغرافیایی َ9.?36 تا َ13.?38 شمالی و طول های جغرافیایی َ5. ?44 تا َ31. ?48 شرقی واقع شده است. جهت بررسی رژیم های بارش منطقه شمال غرب ایران، ابتدا ایستگاه های ارومیه، خوی، میاندوآب، تبریز، مراغه و اردبیل و چند ایستگاه دیگر در استان های مذکور با داده های بارش بیش از 33 سال انتخاب می شوند و داده های مربوط به متغیر های اقلیمی موثر بر بارش(ارتفاع از سطح دریا، فاصله از دریا، عرض جغرافیایی، طول جغرافیایی و غیره ) منطقه از طریق سایت سازمان هوا شناسی کشور تهیه خواهد شد. جهت گروه بندی ایستگاه های مورد مطالعه بر اساس متغیر های موثر بر بارش، تجزیه خوشه ای پس از استاندارد کردن داده ها با استفاده از الگوریتم های wardو upgma و ضریب فاصله توان دوم اقلیدسی انجام خواهد شد. هدف این تجزیه، طبقه بندی ایستگاه ها بر مبنای شرایط اقلیمی موثر در بارش است. جهت تعیین بهترین نقطه برش دندروگرام حاصل از تجزیه خوشه ای یا به عبارت دیگر، برای تعیین تعداد مطلوب کلاستر از تجزیه تابع تشخیص استفاده خواهد شد. تجزیه به مولفه های اصلی به عنوان روش مکمل تجزیه خوشه ای بر اساس ماتریس همبستگی متغیر های اقلیمی و پراکنش ایستگاه ها بر اساس ? مولفه اصلی اول تهیه خواهد شد. این تجزیه مشخص کننده نفش متغیر ها در گروه بندی ایستگاه ها می باشد. نهایتا تجزیه به عامل ها برای کاهش تعداد متغیر ها و تعیین عامل های موثر انجام می گیرد. هدف از تجزیه به عامل ها، پیدا کردن شاخص های مستقل بر اساس ترکیب متغیر های مورد مطالعه است. به طور خلاصه باید اشاره کرد که در این پژوهش از روشهای آماری چند متغیره(تجزیه خوشه ای، تجزیه به عامل ها و تجزیه تابع تشخیص) استفاده خواهد شد. قابل ذکر است که در داخل متن به نوسانات درون سالی و بین سالی بارش اشاره شده است. این نوسانات بارش های روزانه، ماهانه و سالانه را شامل می شود. در این تحقیق بارش ماهانه مد نظر می باشد و در مراحل آماری داده های ماهانه بارش محاسبه خواهد شد. درمرحله نهایی رژیم های بارشی شناسایی گردیده و پهنه بندی خواهند شد. نتایج حاصل از پهنه بندی به صورت نقشه های پهنه بندی نمایش داده می شوند. تجزیه های آماری با استفاده از نرم افزارهای spssو sas انجام می شود وجهت ترسیم نقشه های پهنه بندی از نرم افزار arcgis استفاده خواهد شد.